De jaarwisseling is een tijd van komen en gaan, of beter: gaan en komen. De tuin ligt er zieligjes bij, en van de gewassen en het groen zijn alleen nog bruine grijze takken en half vergane stronkjes over. De aarde is koud en nat, de vogels hoor je niet. Maar het nieuwe jaar komt eraan. De zaden zijn misschien al besteld.
We nemen afscheid van het oude jaar, en rond deze jaarwisseling hebben wij ook afscheid genomen van Titia. De laatste jaren was zij wat minder prominent aanwezig en niet iedereen kent haar even goed, maar velen van ons weten niet beter dan dat zij sinds jaar en dag een actief verenigingslid was. Begin december is zij gevallen. Daarna kreeg zij te kampen met een dubbele longembolie. Op 3 januari is zij overleden en op 10 januari hebben haar familie, vrienden, en bekenden uit haar vele netwerken, afscheid genomen. Namens de vereniging sprak Ellen van Rooden.
Titia werd lid in 1985. Ze zat tot het laatst in de commissie natuurlijk tuinieren, en in verschillende periodes zat zij ook in de tuinschouwcommissie. Tijdens de klussendagen heeft ze jarenlang, al dan niet samen met Anna, de koffie, de thee, de soep en de broodje verzorgd. Ook is Titia voorzitter van de vereniging geweest.
Ze was heel trots op alles wat uit haar tuin kwam en deelde daarin ook met anderen. Als iemand zijn pruimen of appels liet liggen en niet benutte kon ze daar heel verontwaardigd over zijn. Wat niet direct kon worden opgegeten, werd ingemaakt, opgeslagen of ingevroren.
Titia was een actief, sociaal en toegewijd lid de vereniging. Ze was kleurrijk, volhardend en openhartig. Als je een andere mening was toegedaan kreeg je geen ruzie, maar een goed gesprek.
Wat ze kon deed ze zelf, maar de laatste jaren kreeg ze hulp bij het tuinieren. Ze had een mooie fiets met lage instap, maar toen ook het fietsen niet meer ging kwam ze nog vaak met de bus. Op de ALV van november liet ze nog van zich horen.
In het oog springt dat Titia vond dat iedereen erbij hoorde. Inclusiviteit was voor haar vanzelfsprekend, ook al zou zij het zelf nooit zo genoemd hebben.
Een voorbeeld van Titia’s inclusieve denken was dat zij zich heeft ingezet voor Jan-Alex. Hij verbleef al langere tijd op de tuin en sommige leden maakten zich daar zorgen over, maar Titia, en Greet, zetten zich in om hem een slaapplaats te geven in het toenmalige houthok achter de Gladjool.
Inclusiviteit. Dit is het tegenovergestelde van buitensluiting. Het nieuws is daar vol van. De president van de verenigde staten wil een muur bouwen om het vreemdelingen onmogelijk te maken het land in te komen. Hij voedt zijn landgenoten met angst voor mensen van buiten. In Nederland roepen orthodoxe christenen op om homo’s het recht te onthouden een normaal mens te zijn en lief te hebben van wie zij houden. Ook hier is angst het motief, de angst om af te wijken van wat in de bijbel zou staan.
Angst is een slecht raadgever, dat weet iedereen. Inclusief denken kan je helpen de angst te onderdrukken, en het onbekende te ontmoeten, te onderzoeken en eventueel te omarmen. Naast al het nieuws over buitensluiting horen we ook over de verontwaardiging daarover. Verontwaardiging van mensen die zich niet laten leiden door angst maar door openheid en nieuwsgierigheid. En zo komen we weer terug bij inclusief denken.
Nu Titia is overleden, en zij er niet meer is om ons duidelijk te maken hoe belangrijk inclusiviteit is, komt die boodschap uit het nieuws naar ons toe. Alsof Titia ons nog één keer toespreekt.
Inclusiviteit is ook belangrijk bij de manier waarop wij tuinieren. We gaan buiten gebaande paden, we proberen nieuwe gewassen uit en vergeten gewassen geven we weer een kans, brandnetels laten we staan, want dat is goed voor de kleine dieren.
Inclusiviteit duurt het langst. Bedankt Titia, voor je optimisme, je inzet en je wijsheid.
Ik wens iedereen een inclusief jaar toe.
Reinier Snijder