Hoe je minder last hebt van bonenluis

En nog negen wetenswaardigheden over de tuinboon (Vicia faba)

1. FALAFEL Tuinbonen worden al heel lang verbouwd: vermoedelijk al sinds 6000 v.Chr. De zaden waren toen kleiner en zijn voor het eerst gevonden bij archeologische opgravingen bij Nazareth in Israël. Niet zo raar dat in de Joodse en Arabische keuken de tuinboon veel wordt gebruikt, bijvoorbeeld in falafel (samen met kikkererwten).

2. ROOMSE BOON is een van de namen voor de tuinboon, net als labboon, paardenboon, grote boon, dikke duim, boerenbox of veldboon. En waarom tuinboon? Alle bonen komen toch uit een tuin? De naam tuinboon, en in het Duits Akherbohn, doet vermoeden dat het de tegenhanger is van een wilde (tuin)boon. Deze is echter nooit aangetroffen.

3. BITTERE SMAAK Er zijn bruin kokende en blank kokende rassen. De bruin kokende rassen bezitten de typische bittere weeïge tuinbonensmaak. Deze tuinbonen hebben de bekende wit met zwarte bloemen. De blank kokende rassen hebben een wat mildere smaak, zij hebben volledig witte bloemen. Naast de wit bloeiende tuinboon zijn er ook nog wat rode vormen (in bloei en/of boon).

4. ZWARTE HANDEN Wie wel eens tuinbonen dopt, weet dat je daar zwart-paarse handen van krijgt. Dit komt door het looizuur in de peulen. De verkleuring van je handen is absoluut onschuldig.

5. DUBBELDOPPEN is behalve de bonen uit hun zachtfluwelen peul halen, deze ook van hun vliesje ontdoen (na twee minuten blancheren). Wel even wat werk maar het is het waard. Een lekker recept met dubbelgedopte tuinbonen (van Ottolenghi): https://heerlijkzoeken.be/boeken/739-plenty-more/recepten/20031-tuinbonenspread-en-ricotta-met-geroosterde-knoflook#user-nav

6. BONENLUIS Tuinbonen kunnen veel last hebben van de zwarte bonenluis. De luis is het eerste in de toppen van de planten te vinden en verspreidt zich daaruit verder over de plant en de peulen. Naast een biologische bestrijding (gier van heermoes bijvoorbeeld) is een goede manier om zwarte bonenluis te voorkómen door het afwisselend planten van rijen tuinbonen en rijen dille. Ook vroeg zaaien (januari/februari), of zelfs al in oktober (dan wel winterhard ras nemen). De luis komt laat in het voorjaar pas, als je vroeg zaait ben je hem dus voor.

7. STIKSTOF De tuinboon vormt evenals andere vlinderbloemigen, stikstofwortelknolletjes. Hierbij wordt stikstof uit de lucht gebonden en komt zo beschikbaar voor de plant. Als je tuinbonen oogst kun je de planten laag afknippen zodat de wortels aanwezig blijven in de grond en de stikstof uit die wortelknolleltjes ten gunste komt aan de groenten die je na de tuinbonen teelt. Tuinbonen kun je dus ook als groenbemester telen. Knip ze dan wel af voordat ze peulen vormen want anders gebruikt de plant de opgeslagen stikstof gedeeltelijk zelf.

8. RAUWE KOST Tuinbonen eten wij in Nederland meestal niet rauw. In peulvruchten en bonen komt van nature namelijk een giftige stof voor (die door koken onwerkzaam wordt). Maar in Mediterrane landen eten ze de bonen wel rauw: als borrelsnack met wat zout. Ook kleine peulen worden in sommige landen trouwens gewoon gegeten, maar die worden dan wel eerst gekookt.

9. BONENKRUID Is dit nou echt een gouden combi? Veel mensen zweren erbij. Bonenkruid geeft smaak aan bonengerechten; het smaakt overheersend, kruidig en peperachtig. Het kruid helpt ook bij de vertering van zware maaltijden en helpt bij het afslanken. Ratio 1,5 kg tuinboon met één à twee takjes bonenkruid.

10. GEZOND Tuinbonen zijn behalve lekker ook erg gezond. Ze bevatten een hoog gehalte aan vitamine B (m.n. foliumzuur) en C en vezels. Ook koper en ijzer zitten er veel in, goed tegen de bloedarmoede.

Lara van den Bosch