Zes compostsprookjes
Er was eens, nog niet eens zo heel lang geleden, een tuinder voor wie de makkelijkste manier om van haar tuinafval af te komen leek om het allemaal in de groenbak te gooien. Na haar vertrek vond haar opvolger uitgeputte bedden die tien centimeter lager dan het pad lagen. Nog steeds staan elke donderdagavond groenbakken vol potentieel goud aan de straat. Immers, het tuinafval composteren is gruwelijk ingewikkeld, kost veel tijd, is eigenlijk nutteloos bij die kleine tuintjes van ons.
En dát zijn nou allemaal sprookjes.
Het is moeilijk om een composthoop aan te leggen
Tja, sommige instructies voor het opbouwen van een composthoop kunnen je het gevoel geven dat je eerst een universitaire graad compostologie moet halen. Maar in wezen is het heel simpel: gooi organisch materiaal op een hoop.
Dat is wat ik in mijn achtertuin doe: alles gaat boven in de compostbak en als ik planten een zetje wil geven, schep ik er aan de onderkant compost uit. Op mijn moestuin bouw ik mijn hoop op in lagen: houtig materiaal – groen tuinafval – mest en/of keukenafval – tuinafval dat al is ingedroogd. Niet per se in deze volgorde. De lagen zijn zo’n 20 tot 30 cm hoog, behalve de houtlaag die hooguit een paar centimeter dik is.
Eigenlijk is er maar één beperking: gooi er geen takken op. Dat hout gebruik je onder meer om voldoende lucht (en dus zuurstof) in je hoop te krijgen, maar bij hele takken krijg je dat te veel en vertraagt de vertering juist.
Een composthoop hoort groot te zijn
Een grote composthoop – denk aan een paar meter lang en breed en minstens anderhalve meter hoog – doet het inderdaad beter. Dat komt doordat daar de temperatuur kan stijgen tot zo’n 60 graden, waardoor het verteringsproces sneller gaat en zaden hun kiemkracht verliezen. Mijn composthoop is ongeveer 1 bij 1 bij 1 meter. Een vriend van mij, een heuse landbouwkundige, noemt dat een ‘pluisjescomposthoop’. Ik begin met de opbouw in het begin van het teeltseizoen en op het eind van het seizoen zet ik hem om in de bak die ernaast staat. In het begin van het volgend seizoen heb ik prima compost.
Een composthoop kost je veel tijd
Zoals je uit de vorige antwoorden al hebt kunnen opmaken, bouw ik mijn composthoop gewoon tussendoor op. Als ik voldoende tuinafval heb dan gaat het op de hoop. En dan is het weer even tijd om er een paar emmers stalmest op te gooien, die ik op een aparte hoop heb klaar staan. Het houtig materiaal (twijgen, opgedroogde stengels van bijvoorbeeld de kaardenbol) klein knippen doe ik met de hand. Dat is een zenkarweitje, maar ik moet toegeven dat daarbij mij soms de gedachte bekruipt dat het fijn zou zijn als we als vereniging een hakselaar zouden aanschaffen.
Je moet goed opletten wat wel of niet op de composthoop kan
Al het organisch materiaal kan op de composthoop. Sommige deskundigen beweren dat je er het blad van groenblijvende planten niet in kunt verwerken. Denk aan de klimop (hedera) of aan hulst. In mijn composthoop verdwijnt dit snoeiafval als sneeuw voor de zon.
Oké, een paar uitzonderingen, maar het zijn allemaal dingen die als je er even over nadenkt redelijk voor de hand liggen. Hardnekkige ‘verwortelaars’ als zevenblad of Japanse duizendkoop beter afvoeren. Je tomaat- en aardappelplanten beter bij het restafval doen om het risico op (verspreiding van) fytoftora te verkleinen. Kookresten beter in de groenbak: die rotten in plaats van verteren. Gras blijft als plakkaten in de hoop zitten. Beter op je grasveld laten liggen of gebruiken als bodembedekking op je bedden. Heermoes gooi ik als mulch in de bedden.
Een composthoop trekt ongedierte aan
Wormen, mieren, zelfs slakken: het zijn nuttige hulpen tijdens het verteringsproces. En ja, af en toe krijgt mijn hoop bezoek van kikkers, padden of muizen. Lekkere warme plek immers. Laat ik het zo zeggen: muizen rommelen ook af en toe in mijn gereedschapskist. Daarom ga ik echt mijn kist niet weg doen.
Dus eigenlijk zitten er helemaal geen nadelen aan een composthoop
Ook hierop moet ik een ontkennend antwoord geven. Het is een magisch proces dat van afval naar prachtig bemestingsmateriaal. Je voelt je alchemist, de bereider van het zwarte goud. Er bestaat een risico dat je hier zo door gegrepen wordt, dat je het gevoel krijgt dat je niet aan het composteren bent om nog beter te kunnen tuinieren, maar dat je aan het tuinieren bent om nog mooiere compost te krijgen.
Kees Bals
Op onze site staan meer artikelen over composteren. Wil je meer lezen op onze site over composteren? Er is genoeg te vinden. Klik op de linkjes: Eerste hulp bij composteren, Het opbouwen van een composthoop, Waarom je groen op je tuin composteert. Dek je composthoop af
