Vogels, insecten, padden én planten

Natuurlijk tuinieren; samen delen

Al vele jaren prijkt er in de Gladjool, ons verenigingshuisje, een bord met Lieveheersbeestje. Dit bord hebben we uitgereikt gekregen door de AVVN, IVN en KNNV, het toont ons Keurmerk voor Natuurlijk Tuinieren. Een prestatie waaruit maar weer blijkt hoe uniek dit stukje Utrecht is.

Wil je als tuin vereniging in aanmerking komen voor dit keurmerk dan moet je aan een aantal voorwaarden voldoen. Tuinders mogen geen gif gebruiken. De grond moet het hele jaar bedekt blijven. Er moet ruimte zijn voor ‘vergeten’ hoekjes waar wat stenen liggen, wat snoeihout en planten die spontaan opkomen ongemoeid blijven. Zo krijg je tuinen die niet alleen gebruikt worden voor productie, maar ook een goed leefgebied zijn voor vogels, insecten, zoogdieren en wilden planten.

Onze vereniging was één van de vijf tuincomplexen die als eerste meedeed aan een tuinkeuring in 1996. Niet omdat de tuinen op ons complex er met de strakke rijen groentes op zwarte grond en onkruidvrij  er zo netjes bij lagen, maar omdat de meeste tuinders al op een natuurlijk manier tuinierden en de natuurwaarde dus al groot was.

Bij een keuring wordt er officieel alleen gekeken naar de gezamenlijke grond. Bij ons zijn dat de boomgaard, de tuintjes bij de Gladjool en de strookjes grond eromheen, de paden en de haag om ons complex heen. We zijn een kleine vereniging, dus de gezamenlijke grond is ook zeer beperkt in oppervlakte. Maar onze privé tuinen en de Minstroom dragen zeker bij aan ons succes.

Vroedmeesterpad

De ‘keurmeesters’ valt allemaal op dat er een grote soorten rijkdom is. Pieter Slot van IVN schrijft dat hij in korte tijd een tjiftjaf hoorde, evenals een pimpelmees, heggenmus,  winterkoninkjes en koolmezen. ‘Het zijn behoorlijke aantallen voor een klein gebied’, schrijft hij in het rapport. En dan heeft hij de grote bonte specht, de gaai, zwartkop, de groenling en al die andere vogels niet eens gehoord. Josien Segers was vooral enthousiast over de wantsen, libellen, vlinders als Bont Zandoogje, en allerlei andere insecten die we tegen kwamen tijdens haar keuring. Heel blij mogen we zijn dat vroedmeester padden, salamanders, kikkers en andere padden onze tuinen als leefplek hebben uitgekozen. De vijvers en kleine waterbakken op onze tuinen en bij de omwonenden zijn daarvoor van groot belang. Voor ons zijn ze een genot om in te turen. En dan heb ik het nog niet eens over de muisjes gehad die zich verraden door de hazelnoten en velletjes van de kruisbes die ik in hoopjes vind.

Egels

Hoewel we regelmatig nieuwe egel huizen bouwen, is het de vraag of die ooit bewoond zijn door egels. Misschien hebben de egels genoeg andere plekken gevonden waar ze zich kunnen verschuilen en overwinteren. ’s Avonds kun je ze horen smakken, als ze slakken eten. Ze zullen iedere keer met pijn in hun buik gaan slapen, want slakken leven er genoeg. Naaktslakken als de gewone of grote wegslak en de tijgerslak.

Een paar van de genoemde dieren staat als kwetsbaar op de rode lijst genoemd. En de ringslang… heeft die zich dit jaar al weer laten zien? Deze komt via de Kromme Rijn en Minstroom regelmatig te gast en verpoost soms in een composthoop.

Van bijzondere planten wil ik de grote kaardenbol noemen, die op de meeste tuinen spontaan opkomt, klaprozen, maar ook een klein plantje als de rode guichelheil is altijd leuk om tegen te komen.

In het determineren van zwammen en paddestoelen zijn we nog niet bedreven, maar we hebben wel al een aardster en vroege bekerzwam onderscheidden.

Natuurontwikkeling en toch nog gewassen telen voor eigen consumptie lijken elkaar te bijten, maar wij hebben er met z’n allen sinds 1983 toch flink aan bijgedragen. Geklemd tussen twee woonwijken in en net naast de binnenstad is ons stukje groen een heel bijzondere en waardevolle plek.

Lees verder over de internationale waardering die we hebben gekregen.