De groentetuin van Utrecht – de historie in het kort

Het volkstuinencomplex Abstede heeft een lange historie. Waren het vroeger tuinders die hier hun brood verdienden met winterspinazie en rode kool, tegenwoordig zijn het vooral natuurliefhebbers die voor hun plezier  groente verbouwen of op een bankje genieten van de landelijke rust. Een ding is gebleven; Abstede is nog steeds de groentetuin van Utrecht.

Al in de Middeleeuwen vestigden zich in Abstede tuinders om de bewoners van de stad van groente te voorzien. Abstede was samen met nog een aantal Utrechtse wijken, zoals Pijlsweerd en Wittevrouwen, de  groentetuin van Utrecht. Tot in de twintigste eeuw hebben hoveniers de omgeving van Abtede sterk bepaald. De Abstederdijk werd bijvoorbeeld aangelegd om nog meer tuinders aan te trekken. De hoveniers in Abstede waren vooral gespecialiseerd in harde winter spinazie en rode kool. Sommige tuinders hielden een paar koeien.

Stadsuitbreiding

Door de stadsuitbreiding en ook door concurrentie vanuit het Westland verdwenen langzamerhand de hoveniersbedrijven. Speculanten bouwden de bestaande percelen vol zonder stedenbouwkundige plannen. Met als gevolg een rommelige aanblik: verspringende rooilijnen, scheve straataansluitingen en vreemde hoeken. Rond 1900 was het gebied tussen de Oosterspoorlijn en de Nicolaasweg bijna helemaal bebouwd. Een klein stuk bij de Zonstraat, langs de Minstroom, bleef open, omdat hoveniers die aan de Minstroom woonden zich weigerden te laten onteigenen.

Oostelijke hoofdweg

In de jaren zeventig werd het verkeer steeds drukker. Vandaar dat in 1974 de Rubenslaan werd doorgetrokken richting de Venuslaan om de Gansstraat en de Koningsweg te ontlasten. Zo was er ook een betere verbinding met De Uitof. Een oostelijke hoofdweg die hierop moest aansluiten, is er door protesten uit de buurt nooit gekomen. Deze weg die van het kruispunt Albatrosstraat-Venuslaan via Sterrenwijk, de Notebomenlaan naar de Rembrandtkade zou lopen, zou ook het terrein doorkruisen waar nu Tuindersvereniging Abstede ligt.

Tuinkraak

Toen de weg niet doorging, werd de aangekochte grond gebruikt voor woningbouw: de Abstederhof, Minhof en Notebomenhof. Langs de Minstroom was nog maar één kweker overgebleven: De Minstroom. Toen deze verhuisde naar Overvecht, kwam het gebied braak te liggen. Bewoners van de omliggende straten, zoals dhr. Achfie (Minstroom 20), ‘kraakten’ dit gebied om een uniek stukje groen in Utrecht te behouden. Ze begonnen er voor hun plezier groente te verbouwen. Meerdere leden van onze tuin hebben deze tijd meegemaakt. Robert van Gemert (Minstroom 7) die destijds voor de PSP in de gemeenteraad zat, was een van de initiators van de tuinkraak. In 1982 werd de volkstuinvereniging Abstede opgericht en waren de krakers legaal.

Stroesterrein

Als je door de buurt loopt, kun je nog allerlei sporen zien uit de tijd dat Abstede de groentetuin van Utrecht was. Op de Abstederdijk 180a en 188/190 staan twee oude boerderijen. Op nummer 180a was het hoveniersbedrijf van de familie Stroes. Tot zijn dood in 1985 bleef de laatste telg van deze familie, Gerardus Stroes jr. in de boerderij wonen. Hij gaf stukjes land in bruikleen aan bewoners van de omliggende straten die er een volkstuin begonnen, zoals mevrouw Kop (Stroesterrein 5). Het Stroesterrein is sinds 1982 onderdeel van de Tuindersverenigi